Zrównoważony rozwój i edukacja outdoorowa – czyli edukatorzy z Krainy Tysiąca Jezior wśród kaktusów.

W czerwcu 2023 roku, sześcioosobowa, międzygeneracyjna ekipa edukatorów Federacji Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, wylądowała na wulkanicznej Teneryfie. Ściągnęła nas tam chęć odświeżenia naszego warsztatu pracy, otrzepania się  z rutyn i naleciałości, a naszą wspólną myślą było: im dalej od domu, tym większa szansa na nową wiedzę i zawodową przygodę. Nie pomyliliśmy się. Naszą teneryfską przystanią była organizacja EDUPLUS. Jest to organizacja non-profit utworzona w celu wspierania konsorcjum organizacji Tenerife Courses. EDUPLUS promuje transformację i poprawę społeczeństwa poprzez edukację, kulturę, ekologię i uczestnictwo obywateli. Stowarzyszenie ułatwia współpracę między specjalistami w dziedzinie edukacji i innymi profesjonalistami w celu opracowania i promowania aktywnych metodologii nauczania oraz innowacyjnych narzędzi edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnej. Idea tak szerokiego spojrzenia na edukację jest również bliska Federacji Fosa, dlatego z dużą chęcią zanurzyliśmy się w zaproponowane dla nas aktywności.

Dużym plusem całego pobytu była grupa zagranicznych uczestników, nauczycieli, animatorów, terapeutów i trenerów, która razem z nami brała udział w kursie. Możliwość bieżącego porównywania doświadczeń, metod pracy, rozwiązań, którymi wszyscy posługujemy się na co dzień we Włoszech, w Niemczech, Polsce, Rumunii, Francji czy Hiszpanii dała nam dodatkową korzyść edukacyjną.

Jako edukatorzy pracujący na co dzień z osobami w różnym wieku, z różnych środowisk, często o tzw. mniejszych szansach zawodowych, społecznych, ekonomicznych i kulturowych, wiemy, że musimy mieć w ręku narzędzia, które mają w sobie element zaskoczenia, magii i wyjątkowości. Aby obudzić i zaangażować kogoś, kto żyje na skraju, potrzebuje bodźca do zmiany, przewodnika – musimy przede wszystkim wyprowadzić go ze stagnacji, metaforycznie i realnie, dać zaczerpnąć świeżego powietrza. Nauka w EUPLUS miała wymiar studyjny i praktyczny.  Dwa dni poświęciliśmy stacjonarnemu warsztatowi innowacyjnych metodologii nauczania zrównoważonego rozwoju, które zmuszają ludzi do podejmowania działań i zmiany ich indywidualnych i zbiorowych nawyków na lepsze dla ich zdrowia i środowiska. Poznaliśmy fakty na temat zagrożeń środowiska naturalnego, tego, w jaki sposób jako ludzie degradujemy je, i w jakim stopniu jako jednostki mamy swój udział w jego ochronie lub destrukcji. Każdy zasób wiedzy miał formę gry, kreatywnego zadania, czy wymiany praktyk.

Jeden z dni szkolenia odbył się w Anaga ancient forest. W trakcie wielogodzinnej wędrówki po leśnych ścieżkach mieliśmy  szansę doświadczyć korzyści płynących z metodologii aktywnego uczenia się w plenerze. Poznawaliśmy historię Teneryfy, jej zasoby naturalne, problemy społeczne i środowiskowe podane w formie gry terenowej, dedukcji, pozytywnego współzawodnictwa. Wiedza pachnąca ziemią, roślinnością, pozwoliła nam na odczucie tematyki całym zasobem zmysłów.

Nauka oparta na sensorycznych doświadczeniach jest metodą, która w mocniejszy sposób przemawia do uczestników naszych codziennych projektów: osób z niepełnosprawnością, uchodźców/czyń, seniorów/ek i innych, z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze są oni bardziej izolowani niż reszta społeczności. Po drugie ciężko jest im fizycznie przyjąć typowo szkolną, stacjonarno-podawczą metodę nauczania.

Kolejną wyjątkową lekcją outdoorową była wyprawa do Parku Narodowego obejmującego  rejon wulkanu Teide. Jej motywem było plenerowe doświadczanie różnych wymiarów kultury lokalnej na bazie legend i techniki dramy. Mało kto z naszej strony Europy ma szansę wziąć udział w improwizowanym przedstawieniu na tle monumentalnego wulkanu, w wyjątkowych okolicznościach przyrodniczych. Po raz kolejny utwierdziliśmy się w przekonaniu, że wybicie z rutyny, rzucenie w stronę uczestników „magicznym proszkiem” kreatywnego nauczania, przynosi zdwojony efekt, podbudowuje własną wartość, uczy współpracy w grupie i akceptacji różnic społecznych i kulturowych.

Ostatnią podróż odbyliśmy do organizacji SOS Wioski Dziecięce. Poznaliśmy lokalne podejście, do tej istniejącej również w Polsce, formuły wsparcia pieczy zastępczej. Ciekawy był również kontekst pracy  na rzecz zrównoważonego rozwoju z uczniami ze środowisk społeczno-ekonomicznie wrażliwych, o specjalnych potrzebach (młodocianych bezrobotnych, mających problemy z prawem etc.). Obejrzeliśmy ekologiczne budowle, biodynamiczny ogród czy bezkrwawą hodowlę zwierząt gospodarskich oraz warsztat tradycyjnych rzemiosł, który oczarował nas unikalną technologią i kolorystyką teneryfskich kafli.

Warto podkreślić, że tzw. „zmiana klimatu”, codziennego widoku za oknem, przełamanie łapiących nas rutyn doładowują zawodowy potencjał jak nic na świecie.

Nauka poza salą szkoleniową, wymiana praktyk edukacyjnych, możliwość poznania innych kultur  ładuje baterie i wzbogaca warsztat trenerski.

W naszym mniemaniu taka jest wyjątkowość projektów Erasmus wzmacniających mobilność kadry edukacyjnej.

Są  oczywiście również twarde kompetencje, z którymi wyjechaliśmy z Teneryfy:

Miarą tego, jak bardzo doceniliśmy skuteczność Krótkoterminowych projektów na rzecz mobilności dorosłych osób uczących się i kadry w sektorze edukacji dorosłych niech będzie fakt, że postaraliśmy się o otrzymanie akredytacji w sektorze Edukacja Dorosłych.